Evde afet bilinci oluşturmak, çocukların sadece kendilerini değil, çevrelerini de koruyabilmeleri adına hayati önemdedir. Bu sayfa, ebeveynler için deprem öncesi, anı ve sonrası süreçlerde yol gösterici bir rehber niteliğindedir.
Güvenli Davranış Bilinci
Deprem sırasında doğru ve refleks haline gelmiş davranışlar hayat kurtarır. Çocukların yaş grubu, gelişim düzeyi ve bireysel özellikleri dikkate alınarak anlatımdan çok uygulamaya dayalı öğrenme yöntemleri tercih edilmelidir.
🎯 Eğitimsel Hedefler
Çocuklar, “deprem anı” kavramını anlayabilir ve bu sırada ne yapmaları gerektiğini açıklayabilir.
“Çök-Kapan-Tutun” tekniğini ev ortamında uygulayarak öğrenebilir.
Ev içinde tehlikeli alanları (cam kenarı, devrilebilecek eşyalar vb.) ayırt edebilir.
🧪 Evde Uygulama Örnekleri
Senaryo Oyunu: Evin herhangi bir odasında küçük bir “deprem oldu” senaryosu canlandırılarak çocuğun refleksleri geliştirilir.
Hareket Modelleme: “Çök-Kapan-Tutun” hareketi birlikte yapılarak pekiştirilir.
Güvenli-Nesne Seçimi: Evdeki nesneler incelenerek hangilerinin güvenli olduğu çocuğa sorulur.
Aylık Tatbikat: Aile içinde her ay düzenli olarak kısa bir tatbikat gerçekleştirilir.
📌 Not: Çocuğunuzla birlikte evdeki “güvenli alanları” belirleyin ve bu alanları tekrar ederek ezberlemesini sağlayın. Tekrar öğrenmenin temelidir.
Afet bilinci, yalnızca bir kriz anında ne yapılacağını öğretmekle sınırlı değildir. Bu bilinç, çocukların hayatı, çevreyi ve başkalarını önemsemesini sağlar. Ebeveyn olarak göstereceğiniz liderlik, çocuğunuzun kriz durumlarına karşı hazırlıklı ve sorumlu bireyler olmasında etkili olacaktır.
Sorumluluk Paylaşımı
Çocuklar, aile içinde rehberlik edecek kişilere ihtiyaç duyar. Panik anında sizin sakinliğiniz ve bilinçli davranışlarınız onların güven duygusunu artırır.
Günlük Hayata Entegrasyon
Deprem bilincini yalnızca özel zamanlarda değil, günlük yaşamın parçası haline getirin. Örneğin oyun oynarken deprem senaryoları kullanabilir, kitap okurken afet temalı hikâyeler seçebilirsiniz.
Aile Kültürüne Dönüştürme
Bu bilinci sürdürülebilir hale getirmek için sadece çocuklara değil, evin tüm bireylerine eğitim verilmelidir. Bu ortak farkındalık, kriz zamanlarında koordinasyonu kolaylaştırır.
“Bir çocuğun doğru öğrendiği davranış, bir evi güvenli hale getirebilir.”
Ev İçi Uygulama Rehberi
Deprem bilincinin kalıcı olması için sadece bilgi vermek yeterli değildir. Çocuğun aktif katılım sağlayabileceği ev içi uygulamalarla bu bilgi davranışa dönüştürülmelidir.
1. Aylık Tatbikatlar
Her ayın belirli bir gününde kısa süreli tatbikatlar yapılabilir. Bu, hem öğrenmeyi pekiştirir hem de aile bireyleri arasında koordinasyonu güçlendirir.
2. Görsel Materyaller
Çocuğunuzla birlikte ev planı çizin, güvenli alanları işaretleyin. Bu çizimi buzdolabına veya çocuk odasına asarak sürekli hatırlanmasını sağlayın.
3. Afet Bilinci Köşesi
Evde sabit bir alana afet çantası, yönergeler ve çocuğun yaptığı çizimleri koyabilirsiniz. Bu köşe hem bilgi sağlar hem de bilinçlendirici bir hatırlatıcı olur.
4. Diğer Aile Üyelerini Dahil Etme
Büyükanneler, amcalar, bakıcılar gibi evde vakit geçiren herkes bu bilinç sürecine dâhil edilmelidir. Bu sayede kriz anında herkes uyum içinde hareket eder.
Deprem Sürecinde Çocuğun Duygusal İhtiyaçları
Çocuğunuzun deprem sürecine hazırlıklı olması, olay anını sakin karşılaması ve sonrasında desteklenmesi bütünsel bir yaklaşım gerektirir. Ebeveyn olarak sürecin tüm aşamalarında aktif rol üstlenmelisiniz.
1. Deprem Öncesi: Hazırlık
Temel kavramlar sade bir dille açıklanmalı (deprem nedir, neden olur?).
Doğru davranışlar sık tekrarlarla öğretilmelidir.
Çocuklara kriz anında ne yapacaklarını basitçe öğretin.
Afet çantası, çıkış yolları gibi unsurlar birlikte gözden geçirilmelidir.
2. Deprem Anı: Rehberlik
Sakin ve kararlı olun. Çocuğa güven verin: “Buradayım, güvendesin.”
Basit ve net komutlar kullanın.
Önceden çalışılmış hareketleri hatırlatın ve uygulayın.
3. Deprem Sonrası: Destek
Çocuğunuzun duygularını ifade etmesine fırsat tanıyın.
Resim çizme, hikâye anlatma gibi etkinliklerle duygularını dışa vurmasını destekleyin.
Gözlemlediğiniz olağan dışı tepkilerde bir uzmandan destek alın.
Normal rutinlere dönerek güven ortamı oluşturun.
Not: Deprem süreci bir bütün olarak düşünülmeli; yalnızca olay anı değil, öncesi ve sonrası da planlı şekilde ele alınmalıdır. Duygusal destek, çocuğun kendini güvende hissetmesinin temelidir.